Duszpasterstwo biblijne w Archidiecezji Wrocławskiej. Stan na rok duszpasterski 2007-2008

by ks. Mariusz Rosikin Artykułyon Posted on

Św. Hieronim twierdził, że nieznajomość Pisma świętego jest nieznajomością Chrystusa. Biblia, oprócz Tradycji, jest głównym filarem wiary i źródłem Objawienia. W ostatnich latach daje się zauważyć w Kościele polskim ożywienie duszpasterstwa biblijnego. W dużej mierze jest ono zasługą rozwijającej się działalności Dzieła Biblijnego. Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II jest publicznym stowarzyszeniem wiernych erygowanym przez Konferencję Episkopatu Polski. Jako organizacja kościelna posiada kanoniczną publiczną osobowość prawną oraz osobowość prawną w Rzeczpospolitej Polskiej. Celem stowarzyszenia jest pogłębianie rozumienia Objawienia Pańskiego w świetle Pisma Świętego zgodnie z nauką Kościoła oraz kształtowanie duchowości i kultury biblijnej w duszpasterstwie, szczególnie kaznodziejstwie i katechezie, a także w indywidualnej formacji wiernych.  W myśl statutu, swoje cele i zadania stowarzyszenie realizuje w szczególności przez:

  1. opracowywanie komentarzy do Pisma Świętego, uwzględniających potrzeby duszpasterskie, głównie w zakresie katechizacji i praktyki lectio divina;
  2. organizowanie konferencji, zebrań, warsztatów, zjazdów, kursów, sympozjów, konwersatoriów, dni skupienia i rekolekcji;
  3. organizowanie ogólnopolskiego spotkania w formie kongresu;
  4. organizowanie wystaw, konkursów i olimpiad biblijnych;
  5. współpracę z katolickimi ośrodkami apostolstwa biblijnego, z osobami i instytucjami popularyzującymi wiedzę biblijną w mediach i na polu działalności wydawniczej oraz
    z organizatorami pielgrzymek do Ziemi Świętej;
  6. współpracę ze szkołami, wyższymi uczelniami katolickimi oraz naukowymi stowarzyszeniami o inspiracji chrześcijańskiej;
  7. prowadzenie strony internetowej Stowarzyszenia, a w niej między innymi takich rubryk jak: Szkoła Słowa Bożego (lectio divina), odpowiedzi na pytania związane z Biblią, recenzje najnowszych publikacji o tematyce biblijno-teologicznej;
  8. działalność szkoleniową w zakresie języków biblijnych i innych nauk biblijnych;
  9. działalność wydawniczą[1].

Niniejsza prezentacja ma na celu ukazanie zasadniczych rysów duszpasterstwa biblijnego w Archidiecezji Wrocławskiej, zgodnie z jego stanem na rok duszpasterski 2007-2008. Wiele inicjatyw włączonych jest w działalność Dzieła Biblijnego, które od dwóch lat prowadzi działalność w archidiecezji[2]. Po ogólnym wskazaniu na te inicjatywy w pierwszej części niniejszego opracowania, nakreślone zostaną zasadnicze rysy duszpasterstwa biblijnego wśród osób świeckich oraz w seminariach i zgromadzeniach zakonnych, a następnie podjęta zostanie próba oceny roli, jaką nadaje się Pismu świętemu w celebracji sakramentów świeckich, w katechezie oraz w dialogu międzywyznaniowym i międzyreligijnym. Prezentację zakończy wskazanie na postulaty, które odczytywać można jako wezwania stojące wciąż przed duszpasterstwem biblijnym w Archidiecezji Wrocławskiej.

Inicjatywy duszpasterstwa biblijnego w Archidiecezji Wrocławskiej

Tradycje doświadczenia biblijnego w Kościele wrocławskim są różnorakie. Jedne odznaczają się ciągłością, inne zaś stanowią nowe inicjatywy duszpasterstwa biblijnego, żywo obecne w diecezji od kilku lat. Wymienione poniżej inicjatywy związane z działalnością duszpasterską są tu jedynie zasygnalizowane. Omówienie niektórych z nich zostanie rozwinięte w dalszej części niniejszego opracowania. Tak więc wśród inicjatyw duszpasterstwa biblijnego w Archidiecezji Wrocławskiej wymienić należy następujące:

  1. istniejące w wielu parafiach diecezjalnych i zakonnych kręgi biblijne, z których jedne spotykają się raz w tygodniu, inne raz w miesiącu. Niektóre z nich prowadzone są przez osoby duchowne, inne przez odpowiednio przygotowanych animatorów świeckich. Dokładne statystyki w tym względzie nie są prowadzone;
  2. w niektórych parafiach i duszpasterstwach akademickich prowadzone cotygodniowo lub w cyklu miesięcznym katechezy biblijne dla dorosłych. Często rozpoczynają się wspólną Mszą św., a następnie bywa prowadzony wykład przez osoby kompetentnie do tego przygotowane. Po wykładzie jest czas na dyskusję;
  3. poznawanie treści Biblii w ramach różnych ruchów, stowarzyszeń czy organizacji kościelnych (ruch „Światło – Życie”, Odnowa Charyzmatyczna, Ruch Domowego Kościoła, Ruch Focolare, Ruch Comunione e Liberazione, Akcja Katolicka, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Eucharystyczny Ruch Młodych, Dzieci Maryi, Ruch Młodzieży Franciszkańskiej, Diecezjalne Duszpasterstwo Młodzieży, duszpasterstwa akademickie, itp.). Spotkania formacyjne tych grup często przesycone są treściami biblijnymi;
  4. katecheza szkolna i przyparafialna, zwłaszcza związana z przygotowaniem do sakramentów Pierwszej Komunii Świętej, bierzmowania i małżeństwa;
  5. comiesięczne spotkania w cyklu „Verbum cum musica” (koncert połączony z konferencją o treści biblijnej), organizowane na szczeblu ogólnodiecezjalnym i parafialnym;
  6. comiesięczne spotkania z cyklu „Wieczory Tumskie”, organizowane przez stowarzyszenie Pro Arte i Papieski Wydział Teologiczny. Wiele z nich poświęconych zostało treściom biblijnym[3];
  7. pierwsze w Polsce Podyplomowe Studium Biblijne, kształcące animatorów, a działające przy Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Cykl studiów trwa dwa lata, a zjazdy odbywają się w cyklu dwutygodniowym;
  8. rozprowadzanie co kwartał do każdej parafii w diecezji materiałów „Lectio divina”, oficjalnych zeszytów Dzieła Biblijnego, wydawanych w Tarnowie, oraz jednorazowo książeczki zatytułowanej: „Pismo święte – czym jest i jak je czytać?”;
  9. doroczne obchody w całej archidiecezji Niedzieli Biblijnej, ustanowionej przez Arcybiskupa Metropolitę na III Niedzielę Wielkanocną. Obchody związane są intronizacją Pisma świętego w parafiach, nabożeństwami Słowa Bożego i okolicznościowymi prelekcjami;
  10. prowadzenie oficjalnej strony internetowej Dzieła Biblijnego Archidiecezji Wrocławskiej na modenie www.biblista.pl. Na stronie zamieszczane są artykuły o treści biblijnej, informacje o inicjatywach biblijnych w archidiecezji, konkursy biblijne i treści pomocne w katechizacji;
  11. działalność wydawnicza z zakresu biblistyki, która przejawia się między innymi w seriach wydawniczych „Bibliotheca Biblica” oraz „Archeolog czyta Biblię”. Serie wydawane są przez Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM;
  12. cotygodniowe audycje biblijne w archidiecezjalnym radio „Rodzina”.

Biblia w duszpasterstwie osób świeckich

Wydaje się, że stan wiedzy katolików na temat treści Biblii odznacza się pewną dwupoziomowością; dotyczy to oczywiście nie tylko wiernych Archidiecezji Wrocławskiej, lecz uwaga ta jest natury ogólnej. Z jednej strony dochodzi się do wniosku, że jest to znajomość wyrywkowa i zagrożona subiektywizmem. Wierzący potrafią zazwyczaj przytoczyć najważniejsze wydarzenia z życia Chrystusa, znają niektóre przypowieści czy najczęściej czytane w liturgii opowiadania Starego Testamentu. Wiedza ta jednak często nie jest w żaden sposób uporządkowana. Brak jest pewnej zasadniczej osi historii zbawienia, na której można wydarzenia te osadzić. Wielu nie potrafi na przykład powiedzieć, czy Abraham żył wcześniej, czy później niż Mojżesz, nie potrafi umiejscowić w czasie działalności proroków, nie zna ilości ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Zdarza się, że chrześcijanin nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, czy Biblia i Pismo święte to ta sama księga. Dla wielu katolików słowa Biblii nie są wystarczającym autorytetem, w oparciu o który kształtować należy życie wiary. Nie wystarcza im już fakt, że Pismo święte naucza „nie zabijaj” (aborcja), „nie cudzołóż” (związki niesakramentalne i relacje przed czy pozamałżeńskie). Mają swoje, odmienne poglądy na wiele zagadnień moralnych i słowa Biblii nie są dla nich w żadnej mierze autorytatywne. Uznają się przy tym za osoby wierzące, uznają autorytet Jezusa nad nimi, jednak nie traktują Biblii jako wyraz woli Boga. Innymi słowy, nieuregulowane życie moralne lub odmienne od chrześcijańskich poglądy etyczne stają się przyczyną odepchnięcia Biblii.

Z drugiej strony istnieje znaczna liczba katolików świadomych tego, czym jest Pismo święte i jaka jest rola tej księgi w życiu wiary. Są to najczęściej katolicy zaangażowani w życie wspólnot parafialnych, uczestnicy ruchów i stowarzyszeń katolickich, którzy niejednokrotnie oddają się codziennej lekturze Biblii. Postawa taka jest jak najbardziej godna pochwały i wymaga wsparcia ze strony duszpasterzy. Istnieje grupa zaangażowanych osób świeckich (pomijając seminaria duchowne czy zgromadzenia zakonne), które praktykują codzienną medytację w oparciu o Biblię, najczęściej za pomocą metody lectio divina. Dostępne są coraz lepsze pomoce w tym względzie[4].

Niekiedy niestety zdarza się, że jednym z motywów zainteresowania Biblią osób świeckich jest to, że stanowi ona dla nich sposób kontaktu z Bogiem bez pośrednika. Osoby zrażone przez kapłana czy osoby konsekrowane, niekiedy odwracają się od Kościoła instytucjonalnego i szukają osobistego kontaktu z Bogiem poprzez lekturę Biblii. Wiadomo jednak, że taka lektura zagrożona jest subiektywizmem. Subiektywizm jest zagrożeniem nie tylko indywidualnych czytelników Biblii, ale także spontanicznie powstających grup i ruchów formacyjno-modlitewnych, pozbawionych odpowiedniego kierownictwa duchowego. Przekonanie o tym, że Bóg bezpośrednio przemawia do serca wierzącego na modlitwie i podczas czytania Biblii może prowadzić na manowce błędu subiektywizmu. Przestrzega przed nim Drugi List św. Piotra: „to przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest do prywatnego wyjaśniania” (2P 1,20).

Istnieją grupy eklezjalne, które nie widzą istotnego związku pomiędzy Starym i Nowym Testamentem. Nie oznacza to od razu pragnienia odrzucenia Starego Testamentu, jednak w praktyce odwołują się one jedynie do kart Nowego Przymierza. Tego typu myślenie teologiczne wymaga ciągłej formacji i pogłębienia, by ukazać organiczną jedność obydwu testamentów. Z tego powodu rodzi się postulat, by wierni zyskiwali coraz większą świadomość, że Biblię należy interpretować w Kościele i zgodnie z jego nauczaniem. W przeciwnym wypadku interpretacja narażona jest na zagrożenie subiektywizmem i fundamentalizmem. W prywatnej lekturze Biblii niejednokrotnie dochodzi do zacierania się różnych sensów Pisma świętego[5].

Podsumowując refleksję na temat duszpasterstwa biblijnego wśród osób świeckich należy stwierdzić, iż trudno jest jednoznacznie ocenić, na ile Biblia czytana i przyjmowana jest z wiarą. Trzeba wszakże stwierdzić, że istnieją środowiska, które sięgają po Biblię bardziej z przyczyn kulturowych czy estetycznych, niż są motywowane wiarą (dzieła sztuki malarskiej, badania czysto literackie nad Biblią). Zagrożenie czysto naukowym pochyleniem się nad Biblią istnieje niestety także w teologicznych środowiskach akademickich.

Biblia w środowisku akademickim, formacji kapłańskiej i zgromadzeniach zakonnych

Cieszy fakt, że w teologii coraz większy nacisk kładzie się na Biblię. Rzeczywiście w wielu dziedzinach teologicznych stanowi ona punkt wyjścia do dalszych dociekań. Jest to zasługa takich dokumentów, jak Dei Verbum, „Interpretacja Pisma świętego w Kościele” czy „Naród żydowski i jego święte pisma w Biblii chrześcijańskiej”. Wszystkie one doprowadziły do ożywienia studiów biblijnych i do lepszego korzystania z osiągnięć biblistyki w innych dziedzinach teologii. Akademicka refleksja nad Biblią w Archidiecezji Wrocławskiej dokonuje się zasadniczo na Papieskim Wydziale Teologicznym (studia dzienne, zaoczne i podyplomowe, studia licencjacko-doktoranckie, studium wikariuszowskie i proboszczowskie). Wydział posiada stosunkowo dużą liczbę pracowników naukowych zajmujących się biblistyką i teologią biblijną, odpowiednio przygotowanych z tym zakresie. Zajęcia dydaktyczne prowadzą także wykładowcy spoza diecezji, wykładami ubogacają przede wszystkim studium licencjacko-doktoranckie i Podyplomowe Studia Biblijne. Ta ostatnia instytucja działa w archidiecezji trzeci rok. Pierwszą edycję studiów ukończyło osiemdziesięciu studentów, drugą rozpoczęło niemal pięćdziesięciu.

Podstawowym celem studiów jest formacja biblijna osób świeckich, które ukończyły już studia wyższe. Podyplomowe Studia Biblijne nie tylko prowadzą do pogłębienia wiedzy na temat Pisma Świętego, archeologii, geografii i historii biblijnej oraz języków biblijnych, ale także przygotowują do prowadzenia grup i kręgów biblijnych w różnych ośrodkach formacyjnych. Studia trwają cztery semestry, co drugą sobotę, zgodnie z wyznaczonym planem. Zajęcia kursoryczne, wykłady monograficzne i ćwiczenia odbywają się będą w salach Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. Absolwenci otrzymują świadectwo ukończenia Podyplomowych Studiów Biblijnych. Podyplomowe Studia Biblijne dają następujące uprawnienia: katecheci i nauczyciele kończący PSB mogą dołączyć dyplom do akt, starając się o awans zawodowy; dyplom PSB upoważnia do prowadzenia grup i spotkań biblijnych w ramach pracy grup modlitewno-formacyjnych.

W środowisku Papieskiego Wydziału Teologicznego królującą metodą w egzegezie biblijnej pozostaje wciąż metoda historyczno-krytyczna, choć dostrzega się jej niewystarczalność. Ta metoda nie daje należytego wglądu w Tradycję. Papieska Komisja Biblijna stwierdza: „Klasyczne posługiwanie się metodą historyczno-krytyczną ma, rzecz jasna, swoje granice. Metoda ta może być stosowana do poszukiwania sensu tekstu biblijnego jedynie w historycznych warunkach jego powstawania, jest natomiast nieprzydatna przy próbach odkrycia możliwości znaczeniowych danego tekstu przy jego odczytywaniu na późniejszych etapach historii objawienia biblijnego oraz dziejów Kościoła. W każdym razie metoda ta przyczyniła się do powstania dzieł o wielkiej wartości z zakresu tak egzegezy jak teologii biblijnej”[6]. Coraz bardziej dowartościowane zostają także metody literackie. Jednak poza kręgami naukowymi wierni chętniej korzystają z osiągnięć egzegezy egzystencjalnej. Dzieje się tak również w formacji zakonnej czy seminaryjnej. Jest to poniekąd zrozumiałe, gdyż młodzi pragnący kształtować swoje życie w oparciu o ideały zakorzenione w Biblii, szukają w niej odpowiedzi egzystencjalnych. Należy jednak przestrzegać przed radykalnymi formami tej egzegezy, jakimi są socjologiczne czy feministyczne podejście do tekstu natchnionego. W naszym kraju feministyczna lektura Biblii nie jest jeszcze tak silnie zadomowiona, jak w krajach zachodnich, zwłaszcza o silnej tradycji protestanckiej. Niektóre kręgi uczonych coraz większy nacisk kładą na podejście socjologiczne do Biblii. O ryzyku związanym z ograniczeniem pola badań jedynie do kwestii socjologicznych pisze Papieska Komisja Biblijna: „Należy też wspomnieć o ryzyku, na jakie narażają się egzegeci, będący zwolennikami socjologicznego podejścia do Biblii. Jeśli bowiem socjologia ma za zadanie badać społeczności żywe, to jasne, że trzeba przewidywać trudności pojawiające się przy próbie zastosowania tej metody do badania środowisk historycznych i to z bardzo odległej przeszłości. Ani teksty biblijne, ani pozabiblijne nie dostarczają aż tylu danych, by na ich podstawie można było odtworzyć pełen obraz społeczności tamtych czasów. Poza tym metoda socjologiczna z zasady zwraca większą uwagę na sprawy ekonomiczno-organizacyjne społeczności niż na jej aspekty osobowe i religijne życia zbiorowego”[7].

Cieszy fakt, że w seminariach duchownych na terenie archidiecezji kładzie się coraz większy nacisk na formację biblijną. Warto jednak zwrócić uwagę, że nie chodzi w tej formacji tylko o naukowe podejście do Pisma świętego, ale także o naukę lektury tej księgi w grupach. W ten sposób przyszli kapłani zostaną dobrze przygotowani do pracy duszpasterskiej we wspólnotach, do których zostaną posłani. Więcej miejsca należy poświęcić na przybliżenie zasad interpretacji Pisma świętego nie tylko w tym celu, aby nauczyć duszpasterzy właściwie nauczać o Biblii, ale także po to, by dla nich samych Biblia stawała się „słowem życia”. Księża i osoby konsekrowane winny bowiem nie tylko o Piśmie świętym nauczać, ale przede wszystkim nim żyć. Wydaje się, że w niektórych zgromadzeniach zakonnych, tak męskich, jak i żeńskich, rozwijany jest niekiedy zbyt wielki „kult” założycieli, kosztem ogólnokościelnych wytycznych czy wskazań. Niekiedy więcej refleksji poświęca się pismom założyciela niż samej Biblii. Sytuacja taka wymaga zmiany.

Biblia w celebracji sakramentów świętych

Proklamacja słowa Bożego jest nieodłącznie związana ze sprawowaniem sakramentów. Najpełniej uwidacznia się o oczywiście w Eucharystii, jednak prawda ta winna mieć swój wydźwięk także w przypadku innych sakramentów. Bóg jest rzeczywiście obecny i aktywny pośród ludu zbierającego się, by uczestniczyć w Eucharystii. W myśl dokumentów soborowych można mówić przynajmniej o czterech różnych formach obecności Chrystusa: pod postaciami chleba i wina – Jezus powiedział o sobie: „Jeżeli nie będziecie spożywać Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, ma życie wieczne” (J 6,53-54); w Słowie Bożym – soborowa Konstytucja o liturgii świętej mówi: „Jezus jest obecny w swoim Słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo święte, wówczas On sam mówi”; w całym zgromadzeniu – Jezus obiecał: „Gdzie dwaj albo trzej zbierają się w Imię moje, tam Ja jestem pośród nich” (Mt 18,20); w osobie przewodniczącego liturgii kapłana, który na mocy święceń jest szczególnym narzędziem w ręku Boga.

Wierni uczestniczący w Eucharystii zazwyczaj są świadomi obecności Chrystusa pod postaciami chleba i wina. Jego obecność w Słowie Bożym musi być wciąż na nowo uświadamiana i uwidaczniana. W tym kontekście rodzi się także wciąż aktualny postulat ciągłego ubiblijnienia przepowiadania podczas Mszy św. Głoszone słowo, zwłaszcza na niedzielnej Eucharystii, generalnie winno być homilią, nie kazaniem. Wciąż jeszcze podczas niedzielnych Mszy świętych zdarzają się przypadki głoszenia kazań, a nie homilii. Istnieją duszpasterze, którzy po przeczytaniu Ewangelii zamykają lekcjonarz i niekiedy w ogóle nie nawiązują do przeznaczonych na dany dzień fragmentów biblijnych. Sytuacje takie na szczęście nie są częste. W czasie niedzielnej liturgii w wielu parafiach, zwłaszcza podczas bardziej uroczystych celebracji, stosuje się błogosławieństwo Ewangeliarzem po przeczytaniu odpowiedniej lektury.

Wydaje się natomiast koniecznością wprowadzenie lektury i refleksji nad słowem Bożym przy udzielaniu innych sakramentów. Chrzest często udzielany jest w łączności ze Mszą świętą, jednak w homiliach podczas tych Mszy niekiedy nie nawiązuje się do tego pierwszego sakramentu. Podobnie rzecz ma się w przypadku spowiedzi; tu refleksja nad słowem Bożym często nie istnieje, gdyż bardzo rzadko organizowane są nabożeństwa pokutne rozpoczynające spowiedź indywidualną. Przy sakramencie namaszczenia chorych niekiedy nawet pomija się czytanie biblijne, przechodząc od razu do formuły sakramentalnej. Lepiej jest pod tym względem w przypadku sakramentu małżeństwa, a to z tego powodu, że błogosławi się je zazwyczaj w czasie Mszy świętej.

Biblia w katechezie

Wydaje się, że w katechezie szkolnej w niektórych środowiskach wciąż jeszcze mało jest refleksji biblijnej. W dużej mierze zależy to od przyjętego katechizmu (podręcznika), a także od indywidualnych upodobań katechety. Tam, gdzie w katechezie sięga się po Biblię, niejednokrotnie nie ma się do czynienia z systematycznym wykładem biblijnym, lecz Pismo święte taktuje się jedynie jako ilustrację przekazywanych prawd. W ten sposób teksty biblijne traktowane są jako dicta probantia; katecheza nie wypływa z nich bezpośrednio, lecz stanowią one swoiste „ornamentum” do przedstawianych treści. Warto byłoby postarać się, by w salach katechetycznych Pismo święte było dostępne na każdej lekcji dla wszystkich uczniów.

Sami katecheci mają możliwość zdobywania większego wykształcenia w zakresie teologii biblijnej. Umożliwiają im to nie tylko podyplomowe studia, które mogą podjąć przy Papieskim Wydziale Teologicznym, ale także organizowane przez Wydział Katechetyczny wykłady o treści biblijnej oraz coroczne sympozjum Wrocławskie Dni Duszpasterskie, w których katecheci uczestniczą. Niektórzy z katechetów mają także możliwość uczestniczenia w wykładach corocznego Forum Młodych, organizowanego przez Koło Teologiczne kleryków oraz w wykładach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

Biblia w dialogu międzywyznaniowym i międzyreligijnym

Kościół partykularny w Archidiecezji Wrocławskiej włączony jest we współpracę z Towarzystwem Biblijnym. Z tej okazji organizowane są w archidiecezji spotkania mające na celu upowszechnienie Biblii wśród ludzi młodych różnych wyznań. Spotkanie takie odbyło się ostatnio w jesieni 2007 roku.

Inicjatywy biblijne we Wrocławiu włączone są w spotkania tzw. Dzielnicy Wzajemnego Szacunku, która swym zasięgiem obejmuje Kościoły rzymsko-katolicki, grecko-katolicki, prawosławny, ewangelicki oraz gminę żydowską. Są to niejednokrotnie spotkania dotykające treści biblijnych; dzięki temu włączają się w dialog międzywyznaniowy i dialog z judaizmem. W ramach spotkań we wspomnianej Dzielnicy Wzajemnego Szacunku, która obejmuje także gminę żydowską, odbywa się także wspólna lektura i wyjaśnianie Biblii z członkami gminy żydowskiej. Warto wspomnieć o organizowanych od kilku lat w stolicy archidiecezji obchodach Dnia Judaizmu. Czasy, kiedy tekst biblijny wykorzystywano do wzniecania postaw antysemickich odeszły już w niepamięć. Dziś wykorzystuje się Biblię raczej po to, by zaakcentować wspólne dziedzictwo Żydów u chrześcijan. Nie sposób tu nie dostrzec wielkich zasług Jana Pawła II.

Warto wspomnieć także o dużych zasługach działającego we Wrocławiu Towarzystwa Edyty Stein; wpisuje się ono znakomicie w dialog międzyreligijny z judaizmem. Organizowane tam prelekcje dotyczą często wspólnego dziedzictwa żydów i chrześcijan.

Inicjatywy biblijne pojawiają się także w ramach spotkań organizowanych przy okazji Tygodnia Ekumenicznego. Poza tym studenci Podyplomowych Studiów Biblijnych przy Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu korzystają z lektoratów języka greckiego i hebrajskiego prowadzonych przy Ewangelikalnym Seminarium Biblijnym we Wrocławiu. Wydaje się, że tę współpracę ze środowiskiem protestanckim uznać można za owocną.

Postulaty

W przedstawionych powyżej refleksjach ukazano nie tylko działalność duszpasterstwa biblijnego w Archidiecezji Wrocławskiej w ostatnich latach, ale zasygnalizowano także pewne postulaty dotyczące tego duszpasterstwa. Zasadniczy postulat jest oczywisty – by kontynuować i rozwijać podjęte inicjatywy. Szczególny nacisk należy położyć na niektóre z nich. Słuchaniu słowa Bożego sprzyja z całą pewnością środowisko wiary. Dużą rolę odgrywają tu wspólnoty przyparafialne; takie jest między innymi zadanie Akcji Katolickiej – by propagować kulturę biblijną. Nie wszyscy wierni chętnie uczestniczą w małych grupach, w których praktykuje się dzielenie się słowem Bożym. Dlatego dużą rolę odgrywać może katecheza dorosłych, podczas której uczestniczy są zwykłymi słuchaczami – nie muszą brać czynnego udziału w dyskusji. Oczywiście samo głoszenie słowa Bożego winno być wciąż bardziej atrakcyjne, z wykorzystaniem najnowszych środków przekazu, dostosowane do obrazowej mentalności człowieka. Wciąż aktualny jest także postulat, by coraz lepiej przekładać wyniki naukowych analiz egzegetycznych na język duszpasterski i egzystencjalny.

Istnieje znaczna część katolików, którzy nie przejawiają zainteresowania Biblią. Owszem, coraz mniej jest domów, w których nie ma Pisma świętego, jednak w tych, w których ono jest, często pozostaje jedną z książek na półce. Biblia nie jest czytana, nie jest medytowana i pozostaje dla znacznego procentu katolików księgą nieznaną. Warto więc, poszukując dróg zaradzenia takiemu stanowi rzeczy, postarać się w wprowadzenie w rodzinach przynajmniej raz w tygodniu tzw. kwadransa biblijnego, kiedy to cała rodzina na kilkanaście minut zasiądzie wspólnie, by wsłuchać się w słowa natchnione.

 

[1] Ze Statutu Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II, par.10.

[2] Jego przewodniczącym z nominacji ks. abpa Mariana Gołębiewskiego jest o. Marian Bernard Arndt OFM.

[3] W roku 2007 Wieczory Tumskie poświęcone były poszczególnym przykazaniom Dekalogu.

[4] Oprócz ogólnopolskiej Agendy Maryi Niepokalanej, zawierającej czytania liturgiczne na każdy dzień i refleksje nad nimi, i oprócz wydawnictw o podobnym charakterze, codziennie uaktualniana jest strona internetowa Dzieła Biblijnego, przedstawiająca lectio divina.

[5] Termin „prywatna” odnosi się także do nieformalnych grup modlitewnych czy ruchów kościelnych.

[6] Interpretacja Pisma Świętego w Kościele A.

[7] Interpretacja Pisma Świętego w Kościele C.