Ważny etap w procesie kształtowania się ostatecznego tekstu Ewangelii konstytuuje tradycja ustna złączona z pierwszymi próbkami literackimi. Przekazując w sposób ustny treść dobrej nowiny starano się, by uczynić to w sposób klarowny i ułatwić jej zapamiętanie. Korzystano przy tym z ukształtowanych już metod dydaktycznych, wypracowanych w środowisku judaistycznym. Wiadomą jest rzeczą, że Żydzi (zwłaszcza o proweniencji faryzejskiej) niezwykłą wagę przywiązywali do tradycji, stąd starano się ową tradycję przekazywać w sposób możliwie wierny. Treść dobrej nowiny o zbawieniu przekazywano w świetle prawdy o zmartwychwstaniu. Wiele z treści nauczania Jezusa nie mogło być w pełni zrozumiałych przez uczniów na etapie historycznej działalności ich Mistrza; stały się jasne dopiero po zmartwychwstaniu. Dostosowywano także głoszoną naukę do aktualnych potrzeb gmin chrześcijańskich, czyli zwracano uwagę przede wszystkim na te treści nauki o zbawieniu, które były szczególnie żywotne w pierwszych gminach kościelnych.
Od chwili zmartwychwstania Chrystusa do momentu powstania pierwszej kanonicznej Ewangelii (za którą uchodzi Ewangelia Marka) upłynęło kilkadziesiąt lat. W tym czasie dobra nowina głoszona była za pomocą przekazu ustnego; należy przypuszczać, że powstały wówczas także pierwsze zapiski utrwalające fragmenty nauczania Mistrza z Nazaretu oraz opowiadające o niektórych wydarzeniach z Jego życia (np. o dokonanych cudach, procesie i skazaniu na śmierć). Te pierwsze wzmianki pisane nazywane są małymi formami literackimi. Z pewnością korzystali z nich ewangeliści zasiadający do ostatecznej redakcji swych dzieł. Należały do tzw. ich materiału własnego.
Drugi etap kształtowania się Ewangelii synoptycznych naznaczony jest także interpretacją słów i czynów Jezusa, a także najważniejszych wydarzeń Jego życia, dokonywaną przez głosicieli ewangelii i wierzących należących do pierwszych gmin chrześcijańskich. Interpretacja ta dokonywana była w świetle wiary paschalnej: zmartwychwstanie Chrystusa stało się kluczem otwierającym najgłębsze znaczenie wygłoszonych przez Niego nauk, dokonanych cudów i istotnych wydarzeń Jego misji. Apostołowie, uczniowie Jezusa i ci, którzy przyjęli wiarę dzięki ich przepowiadaniu patrzyli teraz na postać Chrystusa przez pryzmat zmartwychwstania. Dzięki temu słowa Mistrza z Nazaretu, które nie mogły być w pełni rozumiane podczas Jego ziemskiej misji, stawały się dla wierzących o wiele jaśniejsze.
Ustne przepowiadanie dobrej nowiny naznaczone jest także adaptacją nauczania Jezusa do potrzeb pierwszych gmin chrześcijańskich. Zawiązywanie wspólnoty wierzących, kształtowanie jej struktury, ustalanie zasad, którymi winna się kierować, nastręczało niekiedy niemałych problemów. Wtedy to naoczni świadkowie życia Jezusa powoływali się na Jego nauczanie, dokonując jego interpretacji w kierunku, który pomógłby rozwiązywać problemy stające przed pierwszymi gminami.
Polub stronę na Facebook