Korzec, Ścieżka biblijnego konsensusu: ku integralnej teologii biblijnej, Bibliotheca Biblica, Wrocław 2013, ss. 294
Opracowań na temat pozycji dotyczących teologii biblijnej, obejmujących wszystkie księgi zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu, jest wciąż niewiele. Tematyka ta, choć jest częściowo opracowana na gruncie polskim, koniecznie domagała się studiów bardziej systematycznych. Zapotrzebowaniu temu wyszedł naprzeciw ks. Cezary Korzec, publikując pracę zatytułowaną Ścieżka biblijnego konsensusus: ku integralnej teologii biblijnej. Poza wykazem skrótów, bibliografią, wstępem, zakończeniem i aneksem oraz indeksem osób, praca zawiera zasadnicze części, noszące kolejno tytuły: Ku współczesnej teologii biblijnej: chrześcijaństwo bez biblijnego konsensusu oraz Przekraczanie podziałów: współczesne integralne teologie biblijne. Zaproponowana struktura pracy wydaje się logiczna i nie budzi zastrzeżeń. Struktura poszczególnych rozdziałów jest niezwykle przejrzysta.
We wstępie Autor precyzuje cel swojej pracy. Jest nim z jednej strony ukazanie swego rodzaju historii teologii biblijnej i jej różnych nurtów i odmian, z drugiej zaś prezentacja współczesnych prób przekraczania podziałów w teologii biblijnej, prób, które dążą do stworzenia integralnej, czyli przekraczającej obydwa Testamenty, teologii biblijnej. W pracy dominuje metoda analityczno-syntetycznego studium piśmiennictwa teologiczno-biblijnego. Podejście analityczna ujawnia się w studium pojedynczych teologii biblijnych zmierzające do ustalenia poglądów autora na naturę i przedmiot samej teologii biblijnej. Sięgnięto także do opracowań teoretycznych, których liczba stale wzrasta, dla lepszego umiejscowienia dzieł i tworzących je teologów i biblistów w szerszym kontekście rozwoju myśli biblijno-teologicznej. Procedury syntetyczne ujawniają się w ocenach poszczególnych dzieł, kiedy były one systematyzowane i przypisywane do poszczególnych nurtów teologii biblijnej.
W części pierwszej, złożonej z trzech rozdziałów, Kandydat przedstawił historię i stan teologii biblijnej od aktu fundacyjnego po współczesność (ostatnie wzięte pod uwagę w książce teologie biblijne ukazały się roku 2011). W dwóch pierwszych rozdziałach z uwagą potraktował reprezentatywne dla tego czasu dzieła, łącząc je w grupy tworzące zasadnicze nurty biblijno-teologicznych. Krytyczna refleksja nad sytuacją współczesnej teologii biblijnej została przedstawiona w rozdziale trzecim.
W części drugiej, także złożonej z trzech rozdziałów, perspektywa historyczna zostaje rozszerzona przez ks. Korca o „prehistorię” teologii biblijnej czyli egzegezę patrystyczną i średniowieczną oraz niestudiowane współczesne teologie biblijne. W rozdziale pierwszym koncepcje biblijno-teologiczne świętego Ireneusza stają się okazją do zaprezentowania konsensusu biblijnego pierwszych wieków chrześcijaństwa. W rozdziale drugim konsensus biblijny zostaje przedstawiony w ramach czterech modeli, które obecność w piśmiennictwie biblijno-teologicznym zostaje prześledzona od czasów patrystycznych po współczesność. Prezentacji współczesnych modeli konsensusu poświecono rozdział trzeci.
Ostatnią część pracy – rozdział podsumowujący – stanowi zakończenie, w którym Autor zasadniczo odnosi się do dwóch projektów integralnej teologii biblijnej: Childsa i Krausego. Doceniając wszelkie walory tego rzetelnego opracowania warto postawić kilka pytań, które nasuwają się podczas lektury. Po pierwsze, jak należy właściwie rozumieć myśl Barra i poniekąd Eichrodta, iż każdy teolog tworzący teologię Starego Testamentu bez odniesienia do Nowego Testamentu musi postawić sobie pytanie, czy to, co przedstawia, jest rzeczywiście teologią biblijną? Po drugie – w ostatnim rozdziale swej pracy Autor prezentuje trzy nurty teologii biblijnej zwane kanonicznymi: kanoniczno-systematyczną w wydaniu Childsa, kanoniczno-dialogiczną w wydaniu Zengera i kanoniczno-tematyczną, reprezentowaną przez Lohfinka. Która z nich (jeśli w ogóle) i dlaczego ma szansę stać się nurtem dominującym we współczesnym myśleniu o teologii biblijnej?
Autor operuje poprawnym i bogatym słownictwem, język rozprawy jest naukowy, aczkolwiek zrozumiały. Pod względem stylistycznym praca prezentuje się wzorowo. Należy to docenić tym bardziej, że Autor korzystał bardzo obficie z literatury obcojęzycznej, a niekiedy przy przekładach zakradają się chropowatości stylistyczne. Wnioski są w rozprawie formułowane w sposób zrozumiały i kompetentny; są dobrze uargumentowane i uzasadnione w treści pracy. Odznaczają się logicznością wywodu. Wynikają bezpośrednio z przeprowadzonych badań, a nie są – jak to się czasem zdarza – zbyt daleko idące bądź nie mające podstaw w przeprowadzonych badaniach.
Ks. Korzec podzielił bibliografię na pięć części: instrumentarium, źródła patrystyczne i średniowieczne, dokumenty kościelne, literatura pomocnicza i teologia biblijna (właściwie ten podtytuł winien brzmieć: teologie biblijne). Podział ten pod względem formalnym nie budzi zastrzeżeń. Zebrana literatura jest bardzo obfita. Autor dotarł do wielu pozycji trudno dostępnych. Cieszy również obfite korzystanie z literatury obcojęzycznej. Praca zawiera dużo przypisów, niekiedy bardzo obszernych, które wskazują na umiejętne posługiwanie się literaturą. Natomiast na bardzo nielicznych stronach, gdzie przypisów brak, Autor odznacza się doskonałym samodzielnym myśleniem i umiejętnością prowadzenia logicznie poprawnego wywodu. Ów brak przypisów w niektórych partiach nie jest więc mankamentem, lecz wręcz odwrotnie – świadczy o tym, iż praca jest twórcza. Redakcja przypisów jest poprawna, choć wymaga ujednolicenia. Obszerny jest także wykaz skrótów. Na gruncie polskim praca stanowi jak dotąd jedyną monografię próbującą ująć całościowo osiągnięcia teologii biblijnej.