Synagoga w Ostii. Niemy świadek początków chrześcijaństwa
Anna Rambiert-Kwaśniewska
Archeolog czyta Biblię
TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej
Wrocław 2016
Opis
Nie jest jasne, w jaki sposób chrześcijaństwo rozkrzewiło się w Rzymie. Jak wynika ze wzmianki Swetoniusza, w około dwadzieścia lat po śmierci Chrystusa musiało być już ono w Wiecznym Mieście na tyle znane, że spowodowało sprzeciw władcy imperium. Klaudiusz wypędził Żydów z Rzymu z powodu zamieszek powodowanych przez niejakiego „Chrestosa” (Claud. 25,4). Raczej nie ulega wątpliwości, że nową wiarę rozkrzewili w stolicy imperium judeochrześcijanie.
Czy monumentalna synagoga w starożytnej Ostii, mieście, które rozłożyło swe połacie niedaleko Rzymu nad brzegami Morza Tyrreńskiego mogła być świadkiem rozwoju Kościoła w czasach Piotra i Pawła? Czy znajdujemy w niej ślady oddalania się od siebie dróg judaizmu i chrześcijaństwa? Czy mógł odwiedzić ją Paweł, jeśli kiedykolwiek ziściły się jego marzenia, by z Ostii wyruszyć do Hiszpanii?
Kolejnych kamyczków do bogatej mozaiki relacji chrześcijańsko-żydowskich w Rzymie pierwszych wieków dostarcza rzetelna praca dr Anny Rambiert-Kwaśniewskiej, poświęcona ostyjskiej synagodze. Wprawna biblistka ujawnia w niej swe pasje archeologa, prowadząc czytelnika drogami antycznej architektury, religijnych zwyczajów i społecznych odniesień w uroczym zakątku starożytnego świata.
Spis treści
WSTĘP
- Synagoga zamiast świątyni?
- Synagoga w Ostii
III. Biblia o Ostii
- O trudnych relacjach Rzymian i Żydów
- Żydzi w Ostii
- Nestorka starożytnych synagog
- Odkrycie i lokalizacja
- Etapy rozbudowy
- Zorientowanie obiektu
- Synagoga w Ostii od środka
- Okres późny
- Okres pośredni
- Pierwotna konstrukcja
- Czy badania dobiegły już końca?
VII. O trudnych relacjach chrześcijan i Żydów w Ostii
ZAKOŃCZENIE
Ekskurs: Domniemana wyprawa misyjna Pawła do Hiszpanii
BIBLIOGRAFIA