Improwizacja miłosierdzia

źródło: wikipedia

Rembrandt świadomie wybrał taką perspektywę malarską dla Powrotu syna marnotrawnego, by uwaga widza skupiała się na dłoniach ojca spoczywających na ramionach powracającego syna. To dłonie przygarniające i błogosławiące. Jakby mówiły: „Przynieście szybko najlepszą suknię i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi” (Łk 15,22). Wybór rekwizytów nie jest przypadkowy. Pierścień oznacza przywrócenie prawa do dziedziczenia. Płaszcz to powtórne przyjęcie do godności syna. Sandały wskazują na człowieka wolnego. Niewolnicy chodzili boso.

Przypowieść o synu marnotrawnym i jego miłosiernym ojcu ma w Ewangelii Łukasza siostrę – bliźniaczkę: to opowiadanie o Samarytaninie, który okazał dobroć. I nie chodzi tylko o to, że obie przypowieści mówią o miłosierdziu. Łączy je także tajemnicza cyfra siedem: w obu tekstach wylicza siedem jego zabiegów miłosiernych. W przypadku Samarytanina są to: podejście, opatrzenie ran, zalanie ich winem i oliwą, posadzenie na zwierzęciu jucznym, zaprowadzenie do gospody i pielęgnacja. W przypowieści o miłosiernym ojcu też jest ich siedem: przyniesienie najlepszej szaty, ubranie w nią, wręczenie pierścienia na rękę i włożenie sandałów na nogi, przyprowadzenie utuczonego cielęcia, ucztowanie i wspólna zabawa. Siódemka to w Biblii liczba pełna, doskonała. Ojciec czyni dla syna wszystko, na co go stać: szata musi być najlepsza, przyjęcie wystawne, pierścień ze złota, sandały skórzane, cielak tuczonego przez długie miesiące, wystawna uczta, zabawa z muzyką i tańcami. Samarytanin ofiarowuje przygodnie spotkanemu nieszczęśnikowi wszystko, co ma najlepszego.

Oto spontaniczna improwizacja, nie szczędząca siebie. A jak przekonuje Alessandro Gnocchi,

„improwizacja nie jest cnotą łatwą. Codzienne życie przyzwyczaja nas do szybkości i pośpiechu. To jednak zupełnie coś innego niż gotowość do improwizacji. Szybkość płynie z nawyku wykonywania pewnego zadania czy działania. Gotowość rodzi się natomiast z ciągłej uwagi, która skierowana jest na bieg życia. Tylko ten, kto jest gotowy, może się zatrzymać w odpowiednim momencie, działając poza schematami i konwencjami społecznymi”.

IV WP C