„Komentarz do historii Hioba” Filipa Prezbitera
M. Jóźwiak
Bibliotheca Biblica
Wydawnictwo TUM
Wrocław 2016
Opis
„Komentarz do historii Hioba” Filipa Prezbitera jest publikacją, w której zagadnienia zostały omówione w sposób niewątpliwie nowatorski. Na monografię składają się trzy rozdziały. W pierwszym z nich Autorka omawia czas i miejsce powstania, autorstwo, język, strukturę dzieła oraz myśl przewodnią Księgi Hioba, prezentuje wzmianki o Hiobie, pojawiające się w pismach Ojców Kościoła do czasu powstania Komentarza do historii Hioba oraz starożytne komentarze do księgi Hioba. W drugim rozdziale charakteryzuje pracę św. Hieronima nad przekładem Księgi Hioba na język łaciński, a także porusza kwestię dwóch Hieronimowych przekładów Hioba. W części końcowej rozdziału Autorka podjęła się usystematyzowania kwestii autorstwa omawianego dzieła, a także przeprowadziła charakterystykę Komentarza do historii Hioba omawiając kolejno: rodzaj egzegezy, metodę interpretacji tekstu, źródła komentarza, etymologię nazw własnych, symbolikę liczb, motyw strącenia szatana z nieba oraz opisuje świat zwierząt i roślin, wyłaniający się z dzieła. Trzeci i najważniejszy rozdział studium prezentuje wybrane zagadnienia z egzegezy Filipa Prezbitera, opracowane w świetle tekstów źródłowych innych Ojców Kościoła orz pisarzy kościelnych i świeckich. Autorka przedstawiła w nim portret Hioba, obraz diabła, obraz świętych, Chrystusa, Kościoła i heretyków oraz stosunek Filipa Prezbitera do Żydów.
Spis treści
Podziękowania
Wstęp
Rozdział I
TRADYCJA HIOBOWA
1. Księga Hioba – wiadomości wstępne
2. Wzmianki o Hiobie u Ojców Kościoła do IV wieku
3. Starożytne komentarze do Księgi Hioba
3.1. Komentarze greckie
3.2. Komentarze łacińskie
Rozdział II
HIOB ŁACIŃSKI
1. Praca św. Hieronima nad przekładem Księgi Hioba
2. Komentarz Filipa Prezbitera do Księgi Hioba. Problem autorstwa
3. Komentarz Filipa Prezbitera do Księgi Hioba. Charakterystyka dzieła
3.1. Rodzaj egzegezy
3.2. Interpretacja Biblii w świetle Biblii
3.3. Etymologie
3.4. Symbolika liczb
3.5. Angelologia. Motyw strącenia szatana z nieba
3.6. Świat zwierząt i roślin
3.6.1. Fauna
3.6.2. Flora
Rozdział III
WYBRANE ZAGADNIENIA Z EGZEGEZY FILIPA PREZBITERA
1. Portret Hioba
2. Obraz diabła
2.1. Alegorie diabła
2.1.1. Skojarzenia w oparciu o symbolikę zwierzęcą
2.1.2. Diabeł porównywany do pewnych kategorii osób
2.1.3. Asocjacje w oparciu o słownictwo związane ze śmiercią
2.1.4. Skojarzenia w oparciu o symbole kosmiczne
2.1.5. Skojarzenia w oparciu o uczucia
2.1.6. Skojarzenia w oparciu o broń
2.1.7. Asocjacje w oparciu o metale
2.1.8. Asocjacje w oparciu o minerały
2.1.9. Skojarzenia w oparciu o elementy krajobrazu
2.1.10. Skojarzenia w oparciu o symbole zaczerpnięte ze świata roślinnego
2.1.11. Skojarzenia w oparciu o wady ludzkiego charakteru
2.1.12. Inne skojarzenia
2.2. Miejsce przebywania diabła
2.3. Usposobienie diabła
3. Stosunek do Żydów
3.1. Alegorie Żydów
3.1.1. Skojarzenia w oparciu o symbole osobowe
3.1.2. Skojarzenia ze światem zwierząt
3.1.3. Asocjacje w oparciu o symbole zaczerpnięte za świata roślinnego
3.1.4. Skojarzenia w oparciu o topografię
3.1.5. Skojarzenia w związku z ludzkim ciałem
3.1.6. Inne skojarzenia
3.2. Charakterystyka Żydów i ich religii
3.3. Udział Żydów w zgładzeniu Jezusa i konsekwencje wynikające dla nich z tego faktu
4. Święci
4.1. Alegorie świętych
4.1.1. Skojarzenia w oparciu o symbole osobowe
4.1.2. Asocjacje w oparciu o symbole kosmiczne
4.1.3. Skojarzenia opierające się na eklezjologii
4.1.4. Skojarzenia w oparciu o symbolikę zwierzęcą
4.1.5. Asocjacje w oparciu o metale
4.1.6. Asocjacje w oparciu o upływ czasu
4.1.7. Skojarzenia meteorologiczne
4.1.8. Skojarzenia w oparciu o elementy krajobrazu
4.1.9. Asocjacje oparte na symbolice architektonicznej
4.1.10. Skojarzenia w oparciu o broń
4.2. Charakterystyka świętych
5. Osoba Chrystusa
5.1. Alegorie Chrystusa
5.1.1. Skojarzenia w oparciu o symbolikę zwierzęcą
5.1.2. Asocjacje oparte na symbolach kosmicznych
5.1.3. Skojarzenia w oparciu o czas
5.1.4. Skojarzenia w oparciu o status społeczny
5.1.5. Asocjacje w oparciu o minerały
5.1.6. Asocjacje w oparciu o symbolikę architektoniczną
5.1.7. Skojarzenia w oparciu o elementy ciała
5.1.8. Inne skojarzenia
5.2. Charakterystyka osoby Chrystusa
5.2.1. Bóstwo Chrystusa
5.2.2. Misterium Wcielenia
5.2.3. Perychoreza chrystologiczna
5.2.4. Perychoreza trynitarna
5.2.5. Soteriologia
6. Obraz Kościoła
6.1. Alegorie Kościoła
6.1.1. Skojarzenia wypływające z rozważań nad Pismem Świętym
6.1.2. Asocjacje w oparciu o nazwy pokrewieństwa
6.1.3. Skojarzenia w oparciu o symbolikę zwierzęcą
6.1.4. Skojarzenia oparte na symbolice architektonicznej
6.1.5. Asocjacje w oparciu o symbolikę kosmiczną
6.1.6. Inne skojarzenia
6.2. Charakterystyka Kościoła
6.2.1. Definicja
6.2.2. Założyciel
6.2.3. Charakterystyka
7. Heretycy
7.1. Alegorie
7.1.1. Asocjacje w oparciu o symbole osobowe
7.2. Charakterystyka heretyków
7.3. Skutki popadnięcia w herezję
Zakończenie
Bibliografia
Commentary to the Story of Job by Philip Presbyter (summary)
Fragmenty recenzji książki