Słownik nauczania Jezusa oraz tematów czterech Ewangelii
Słownik nauczania Jezusa oraz tematów czterech Ewangelii współtworzy oraz wydatnie rozwija jeden z najistotniejszych nurtów badań biblijnych i teologicznych, dotyczący życia, posłannictwa i nauczania Jezusa Chrystusa. Wartość świadectwa Ewangelii kanonicznych jest największa, ponieważ wiarygodnie utrwaliły pamięć o Jezusie z Nazaretu, karmioną wiarą uczniów, którzy jako pierwsi stali się Jego wyznawcami i utrwalili ją na piśmie. Nie wystarczy jednak Ewangelie czytać, trzeba również je poprawnie rozumieć i objaśniać. Niniejszy tom wpisuje się w dziedzinę hermeneutyki biblijnej, czyli sztuki interpretacji Biblii. Coraz lepiej widać, że na progu XXI wieku jej potrzeba stała się większa niż kiedykolwiek wcześniej.
Benedykt XVI powiedział: „Upada sam Kościół, jeśli nie znamy Jezusa”. Redaktorzy oryginalnego wydania napisali, że uprzystępnienie ogromnego wysiłku intelektualnego i duchowego, którego owoc stanowi ten tom, wspomagają swoją modlitwą. To bardzo cenne dopowiedzenie, które należy powtórzyć w wydaniu tego dzieła w języku polskim. Biblia, to jest Stary i Nowy Testament, powstała z wiary i dla wiary, zatem jej czytanie i objaśnianie, aby było konstruktywne i twórcze, powinno uzasadniać i wzmacniać wiarę chrześcijańską. Wzgląd na to sprzyja rekomendowaniu niniejszego Słownika nie tylko w uprawianiu wiedzy akademickiej na wydziałach teologicznych i w seminariach duchownych, lecz również w wychodzeniu naprzeciw potrzebom każdego, kto wśród sprzecznych trendów i zawirowań współczesnego świata, odnajduje w Jezusie Chrystusie i Ewangelii ponadczasowy oraz niezawodny drogowskaz.
Ks. prof. zw. dr hab. Waldemar Chrostowski
Słownik teologii św. Pawła
„Prymasowska Seria Biblijna” wzbogaca się o nową, niezwykle ważną i potrzebną publikację, a jest to przedsięwzięcie prawdziwie monumentalne, zarówno pod względem objętości, jak i wartości merytorycznej zawartego w niej materiału. Opracowana przez starannie dobrany zespół kompetentnych biblistów oraz historyków i znawców starożytności, odzwierciedla – zgodnie z tytułem serii wydawniczej, w której ukazał się jej oryginał angielski (A Compendium of Contemporary Biblical Scholarship) – najnowszy stan wiedzy na temat Pawła, jego życia, działalności, piśmiennictwa i oddziaływania. Od czasu wydania w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii stała się ona cenionym powszechnie podręcznikiem, swoistą kopalnią rzeczowo uporządkowanej wiedzy, rozproszonej przedtem w wielu publikacjach i przyczynkach. Niezwykle ważnym atutem tej książki jest również fakt, że wychodzi ona poza ściśle określone ramy wyznaniowe, godząc rozmaite, czasami odległe od siebie, podejścia, zapatrywania i poglądy. Właśnie dlatego jest ceniona za dialogowy i ekumeniczny charakter, dzięki czemu z wielkim pożytkiem korzystają z niej zainteresowani badacze i studenci Pisma Świętego wywodzący się z różnych tradycji religijnych i wyznań chrześcijańskich. Także w Polsce to spojrzenie jest na pewno warte przybliżenia i upowszechnienia.
Przywykliśmy do tego, że życie i twórczość Apostoła Narodów są przedstawiane w kluczu chronologicznym, wyszczególniającym kolejne etapy jego życia i działalności, w której na pierwszy plan wybijają się trzy wielkie wyprawy misyjne. Ta monumentalna publikacja ma odmienny układ, oparty na ułożonych alfabetycznie hasłach, które w systematyczny i wyważony sposób przybliżają najrozmaitsze aspekty naukowej wiedzy ma temat Apostoła Narodów i jego dzieła. Autorzy dołożyli starań, by zawrzeć w nich najważniejsze i najsolidniejsze elementy wielowiekowych dociekań i ustaleń, respektując zarazem te obszary badawcze, w których ciągle jeszcze daleko jest do przejrzystości i pełnej zgody uczonych. Rozeznanie, jakie otrzymujemy, jest wszechstronne i pogłębione, uwzględnia różne aspekty synchronicznego i diachronicznego podejścia do Biblii, stroniąc od nieuprawnionych bądź jednostronnych wniosków i sugestii.
Ks. prof. zw. dr hab. Waldemar Chrostowski
Słownik późnych ksiąg Nowego Testamentu i pism Ojców Apostolskich
Niniejszy Słownik stanowi encyklopedyczne dzieło bez precedensu. Zapełnia on bowiem poważną lukę w uprzystępnianiu polskim czytelnikom zdobyczy światowej egzegezy w zakresie dziesięciu ksiąg Nowego Testamentu (Dz, Hbr, Jk, 1-2 P, 1-2-3 J, Jud, Ap), które nie zostały omówione w poprzednich tomach serii. Wyjątkowość tego Słownika polega jednak głównie na tym, że autorzy haseł nie zatrzymują się na etapie ostatniej redakcji omawianych ksiąg NT, lecz ukazują, jaka była recepcja ich teologii przez Ojców Apostolskich, a w wielu wypadkach również przez Ojców Kościoła. Dzięki temu poznajemy trajektorie dalszego rozwoju kluczowych pojęć teologii Nowego Testamentu. Zyskujemy w ten sposób niezbędny pomost do zrozumienia ciągłości przekazu i recepcji myśli nowotestamentowej przez Ojców Kościoła.
Chociaż hasła niniejszego Słownika koncentrują się na wybranych dziesięciu księgach NT, nie znaczy to, że autorzy pomijają milczeniem to, w jaki sposób omawiane tematy funkcjonują w czterech Ewangeliach oraz w listach Corpus Paulinum. Wręcz przeciwnie, ich ambicją jest ukazanie kierunków rozwoju poszczególnych zagadnień, które ukazane zostały we wszystkich pismach NT. Absolutnym novum tego Słownika jest sięgnięcie poza kanon ksiąg Nowego Testamentu i ukazanie, w jaki sposób nowotestamentowe tematy podejmowane były przez Ojców Apostolskich do połowy II wieku.
Spośród licznych walorów niniejszego Słownika chciałbym podkreślić jeszcze jeden, jakim jest ogromna erudycja autorów. Jest ona – na tle innych słowników biblijnych, których przecież na naszym rynku księgarskim nie brakuje – wprost uderzająca. Autorzy tego dzieła nie ograniczają się do prostego referowania podejmowanych tematów i ewentualnego wskazania, w jaki sposób funkcjonują one w innych partiach Nowego i Starego Testamentu. Ukazują omawiane zagadnienia w bardzo szerokim kontekście intertekstualnych odniesień pomiędzy wątkami tematycznymi właściwymi dla ksiąg Nowego Testamentu, którym poświęcony jest niniejszy Słownik, a jakże bogatą literaturą starożytną tamtego czasu.
Ks. prof. ndzw. dr hab. Janusz Kręcidło MS