List św. Jakuba. Wprowadzenie

Jakub, zwany także Sprawiedliwym uchodził za żydowskiego tradycjonalistę. Można przypuścić, że po śmierci Chrystusa wciąż zachowywał żydowskie przepisy pokarmowe. Można także spodziewać się, że chrześcijanie zgromadzeni wokół Jakuba uważali się za ruch należący absolutnie do samego serca judaizmu; ruch, którego zadaniem będzie odnowa Izraela. To właśnie znaczyć miała zapowiedź nowego przymierza zapisana u Jeremiasza (Jr 31,31-34). Wiadomo, że judeochrześcijanie w pierwszych latach po zmartwychwstaniu związani byli ze świątynią jerozolimską. Nie można wykluczyć, że niektórzy z nich przybywali do świątyni w związku ze składaniem ofiar, aczkolwiek nie ma takiej pewności. Bardzo szybko bowiem dotarła do świadomości wyznawców Chrystusa myśl o tym, iż Jego ofiara zastąpiła ofiary Starego Prawa.

Autorstwo nowotestamentalnego Listu św. Jakuba wczesnochrześcijańska tradycja przypisuje właśnie Jakubowi Apostołowi, zwanemu Młodszym lub Mniejszym i Sprawiedliwym. Po raz pierwszy imię Jakuba pojawia się w Nowym Testamencie u Marka, w relacji o wydarzeniach pod krzyżem Jezusa. Ewangelista stwierdza tam obecność matki Jakuba (Mk 15,40). W niedługim czasie po zesłaniu Ducha Świętego, Jakub był już znaną postacią w rodzącym się Kościele jerozolimskim. Kiedy Piotr dzięki Bożej interwencji zostaje uwolniony z więzienia, udaje się do domu Marii, matki Jana Marka (z pewnością Ewangelisty), gdzie składa świadectwo o Bożym działaniu (Dz 12,17). Gdy w pierwotnym Kościele doszło do sporów co do statusu nawróconych z pogaństwa, Jakub zabiera autorytatywnie głos na zgromadzeniu, zwanym niekiedy „synodem (lub soborem) jerozolimskim”, prawdopodobnie w 49 roku (Dz 15,13-21). Gdy Paweł kreśli przed mieszkańcami Koryntu obraz chrystofanii Zmartwychwstałego, nie omieszka wspomnieć wprost o Jakubie, któremu ukazał się Jezus:

„Przekazałem wam na początku to, co przejąłem: że Chrystus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem; i że ukazał się Kefasowi, a potem Dwunastu, później zjawił się więcej niż pięciuset braciom równocześnie; większość z nich żyje dotąd, niektórzy zaś pomarli. Potem ukazał się Jakubowi, później wszystkim Apostołom” (1 Kor 15,3-7).

Galatom natomiast Apostoł Narodów daje świadectwo o osobistym spotkaniu z Jakubem (Ga 1,19).

Za autorstwem Jakuba przemawia wiele argumentów: jego autorytet w rodzącym się Kościele; krótki okres, w którym sam Jakub określa siebie „sługą”, gdyż bardzo wcześnie określenie to zostało rozbudowane przez pierwszych chrześcijan; wspólne elementy z tradycją synoptyczną; przypuszczalne aluzje do kontrowersji z Pawłem odnośnie relacji wiary i uczynków.

Nagranie dla Kręgu Biblijnego w Smolcu (2021)