Należące do grupy tzw. listów katolickich (czyli powszechnych) pismo nie zawiera zasadniczo kwestii doktrynalnych, poza podkreśleniem prawdy o zstąpieniu Chrystusa do Otchłani. List ma więc charakter parenetyczny, gdyż zawiera liczne napomnienia i wezwania do świętości życia, dbałości o wzajemne relacje i czujności przed nadchodzącym sądem Bożym. Tradycja wczesnochrześcijańska autorstwo listu przypisuje Piotrowi apostołowi. Wydaje się mało prawdopodobne, by zwykły rybak z Galilei posługiwał się tak znakomitą greką, niemniej jednak trudność tę można rozwikłać przez przyjęcie tezy, że Piotr korzystał z pomocy sekretarza (5,12).
Przyjęcie autorstwa Piotra kazałoby datować list na lata sześćdziesiąte I stulecia. Wielu badaczy skłania się jednak ku tezie, że list jest późniejszy i pochodzić może nawet z końca I wieku. Za późniejszą datacją świadczyć by miała zależność niektórych fragmentów od Ewangelii Mateusza, która powstała najprawdopodobniej w latach osiemdziesiątych pierwszego stulecia, a także mowa o cierpieniach chrześcijan, które mogą wskazywać na czasy Domicjana. Przy takim założeniu autorem musiałby być ktoś związany z Piotrem, być może jakiś jego uczeń, który chciał wykorzystać powagę pierwszego papieża i przypisując mu list, odwołuje się do jego autorytetu. Tezę o bezpośrednim autorstwie Piotra osłabia fakt, iż choć autor na początku przedstawia się jako „apostoł” (1P 1,1), to później osłabia to określenie, nazywając siebie „starszym” (1P 5,1). Przeciw autorstwu Piotra przemawia bardzo staranna greka listu. Dość powszechna jest hipoteza głosząca, iż Piotr użył Sylwana do napisania tej korespondencji, o czym świadczyć miałoby wyznanie:
„Krótko, jak mi się wydaje, wam napisałem przy pomocy Sylwana, wiernego brata, napominając i stwierdzając, że taka jest prawdziwa łaska Boża, w której trwacie” (5,12).
Badacze jednak nie są pewni, czy chodzi o tego samego Sylwana, który był współpracownikiem Pawła. Jeśli tak, chodziłoby o człowieka, którego dom rodzinny stał prawdopodobnie w Jerozolimie, a który brał czynny udział w tzw. soborze jerozolimskim (Dz 15,22), a także w wyprawie do Antiochii (Dz 15,33) i w drugiej podróży misyjnej Pawła (Dz 16–18). Nawet jeśli przyjąć udział Sylwana, znanego Pawłowi i Piotrowi, w powstawaniu listu, trudno określić, czy był on jego rzeczywistym autorem, czy może sekretarzem, albo jedynie dostarczycielem pisma do adresatów. Tradycja pozabiblijna o Sylwanie jest bardzo skąpa i głosi jedynie, iż był on biskupem Tesaloniki, zmarł natomiast w Macedonii. Rozstrzygając kwestię autorstwa listu trzeba wziąć pod uwagę jego integralność bądź jej brak. Badacze odrzucający autorstwo Piotrowe powołują się na argumenty świadczące przeciw integralności: luźne połączenia pomiędzy poszczególnymi częściami pisma; nielogiczne przejścia tematyczne (1P 1,25 / 2,1; 3,12 / 3,13; 4,6 / 4,7), niewiele elementów stylu epistolarnego. Z powodu tych cech niektórzy sądzili, że mamy do czynienia z homilią chrzcielną, która została przekształcona w formę listu.
Adresatami 1 P byli chrześcijanie zamieszkujący Pont, Galację, Kapadocję, Azję Mniejszą i Bitynię. Autor pomija trzy południowe prowincje Azji Mniejszej, a mianowicie Likaonii, Pamfilii i Cylicji. W całej Azji Mniejszej był to czas nasilających się prześladowań Kościoła, stąd autor dodaje otuchy cierpiącym i zachęca do wytrwałości. Badacze twierdzą, że adresatami listu są raczej chrześcijanie wywodzący się z religii pogańskich niż judeochrześcijanie. Przemawiają za tym wzmianki o zmianie pogańskiego stylu życia na chrześcijański (1P 2,25), stwierdzenie, iż adresaci zostali zaliczeni do potomstwa Abrahama (1P 3,6) oraz wskazanie, że niektórzy mężowie chrześcijanek w gminie są poganami (1P 1,3). Miejscem powstania listu był prawdopodobnie Rzym.
Autor określa swój Kościół lokalny jako gminę „w Babilonie” (1P 5,13), a tak w tamtych czasach określano Rzym (Ap 14,8; 16,19; 17,5;18,2). Stamtąd pismo zostało wysłane do odczytania w kościołach Azji Mniejszej, by utwierdzić wierzących w wyznawanych prawdach wiary i podtrzymać ich na duchu w dobie wspomnianych prześladowań. Autor wzywa do tego, by nie tracić nadziei, ale wciąż trwać w świadomości, że zmartwychwstały Chrystus powróci na ziemię w dniu paruzji, a będzie to dzień sądu dla prześladowców, ale także dla wierzących, którzy nie idą za moralnym nauczaniem Kościoła. Nadawca zachęca do osobistej świętości i wzajemnej miłości, a pisząc owe zachęty często odwołuje się do ksiąg Starego Testamentu. Liczne cytaty, które się pojawiają w liście, zaczerpnięte zostały w przeważającej mierze z Septuaginty (LXX), czyli Biblii greckiej pierwszych chrześcijan. Oprócz Starego Testamentu w wersji greckiej, źródłem listu pozostaje także tradycja liturgiczna (1P 1,18-21; 2,21-25; 3,18-22) oraz tablice życia rodzinnego (1P 2,11 – 3,7). W zestawieniu z innymi tablicami życia rodzinnego w Nowym Testamencie autor listu dokonał pewnych zmian: dodał wskazania dotyczące relacji do władzy państwowej, uwzględnił sytuację rodziny pogańskiej i pominął wskazania skierowane do ojców, dzieci, a także właścicieli niewolników. Warto także zauważyć, że źródłem dla autora listu mogła być Ewangelia św. Mateusza, gdyż wiele fragmentów listu wykazuje od niej zależność literacką.
Polub stronę na Facebook