Jezus w Nazarecie (Mt 13, 53-58)

fot. M. Rosik

Fakt, że znana jest mieszkańcom Nazaretu bliższa i dalsza rodzina Jezusa, która niczym nie różni się od zwykłych galilejskich rodzin sprawia, że w ich sercach rodzą się wątpliwości („i powątpiewali o Nim”). Jezus na ich wątpliwości odpowiada powiedzeniem w formie przysłowia: „Tylko w swojej ojczyźnie i w swoim domu może być prorok tak lekceważony”. Sam wobec siebie stosuje tytuł „proroka”.

Etymologia hebrajskiego terminu nabi, zazwyczaj tłumaczonego jako „prorok”, nie jest całkowicie jednoznaczna. Być może pochodzi on od rdzenia naba, oznaczającego „wykrzykiwać”, „wypowiadać aforyzmy”, lub też zaczerpnięty został z akkadyjskiego nabu, „wołać”. Jest wciąż kwestią otwartą, czy nabi posiada sens aktywny („nawołujący”) czy raczej pasywny („powołany”). Jedna z form tego czasownika przyjmuje nawet znaczenie wskazujące na stan szaleństwa czy ekstatycznego uniesienia; znaczenie to dużym cieniem położyło się na rozumieniu biblijnego proroctwa w poprzednich wiekach. Na określenie proroków Stary Testament stosuje również rzeczowniki niemal synonimiczne: roeh i hozeh, zazwyczaj tłumaczone jako „widzący”, choć w Septuagincie pojawiają się także przekłady „jasnowidz” lub „przepowiadacz”.

Natomiast grecki czasownik profeteuein wskazuje na kogoś, kto spełnia funkcję herolda Boga. Dlatego też greckim odpowiednikiem hebrajskiego nabi jest rzeczownik profetes. Przedrostek pro- nie ma tu sensu czasowego, choć tak go wielokrotnie odczytywano, wskazując na proroków jako przepowiadaczy przyszłości. Przedrostek ten należy odczytywać w sensie zastępczym: prorok mówi „za” czy „zamiast” Boga, czyli w Jego imieniu. Tę właśnie cechę przepowiadania prorockiego akcentuje Prawo:

„Pan, Bóg twój, wzbudzi ci proroka spośród braci twoich, podobnego do mnie. Jego będziesz słuchał. Właśnie o to prosiłeś Pana, Boga swego, na Horebie, w dniu zgromadzenia: ‘Niech więcej nie słucham głosu Pana, Boga mojego, i niech już nie widzę tego wielkiego ognia, abym nie umarł’. I odrzekł mi Pan: ‘Dobrze powiedzieli. Wzbudzę im proroka spośród ich braci, takiego jak ty, i włożę w jego usta moje słowa, będzie im mówił wszystko, co rozkażę’” (Pwt 18,15-18).

Bóg kreśli tu funkcję człowieka obdarzonego misją profetyczną: „włożę moje słowa w jego usta”.

Audycja „Głos na pustyni” w Radio „Wrocław” w każdą niedzielę o 6.50

Polub stronę na Facebook