Wśród ewangelistów szczególną troskę o systematyczną prezentację nauczania Jezusa ujętego w mowy przejawia Mateusz. Ewangelista adresował swe dzieło do chrześcijan pochodzenia żydowskiego. Zdając sobie sprawę ze znaczenia Pięcioksięgu dla religii judaistycznej, tak skonstruował swoją Ewangelię, że zamieścił w niej pięć wielkich mów Jezusa. Sama idea pięciu mów niesie już ze sobą przesłanie: dobra nowina o zbawieniu staje się nową Torą (Pięcioksięgiem), natomiast Jezus staje się nowym Mojżeszem – Prawodawcą. O ile bowiem pierwsze Prawo przyniesione zostało przez Mojżesza, który otrzymał je od Jahwe w teofanii synajskiej, o tyle nowe prawo zostaje objawione przez Jezusa.
Jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić (Mt 8, 1-4)
fot. M. Rosik Oczyszczenia trędowatych pełnią szczególną funkcję w ewangeliach ze względu na orędzie, które przekazują. Demonstrują one mianowicie, że do nowej społeczności założonej przez Jezusa – do Kościoła – należą także ludzie uważani przez Prawo za nieczystych. Trędowaci dotknięci byli dwojakim nieszczęściem. Po pierwsze cierpieli z powodu choroby; po drugie wyłączeni byli ze społeczeństwa. Przekonanie…
Dobra i zła budowa (Mt 7, 21-28)
Maroko, region Amhara (fot. M. Rosik) Przypowieść stanowi wezwanie, by dom swój budować na mocnym fundamencie, na skale. Czym jest „skała” w rozumieniu Jezusa, wyjaśnia On już w pierwszej frazie: „Każdego, kto słów moich słucha…”. Skałą jest więc słowo Chrystusa. Więcej jeszcze – skałą jest sam Bóg. Spośród wielu imion, pod jakimi Izraelici znali Boga, jedno…
Dobre i złe drzewo (Mt 7, 15-23)
fot. M. Rosik Retoryczne pytanie ma uwrażliwić słuchaczy na zasadnicze przesłanie wypowiedzi: „Czy zbiera się winogrona z ciernia albo z ostu figi” (Mt 7,16b). Znów Jezus odwołuje się do kontrastu: winogrona uchodzą za owoce dobre i pożyteczne, oset i cierń za chwasty. Tego samego kontrastu użył Izajasz w pieśni o winnicy: „Przyjaciel mój miał winnicę…
O złotej zasadzie raz jeszcze (Mt 7, 12-14)
fot. M. Rosik Treść zawarta w wypowiedzi Jezusa zwanej „złotą zasadą” znana jest w starożytności w dwóch sformułowaniach, pozytywnym i negatywnym, czyli w wersji typu „nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe” lub „czyń innym tak, jakbyś chciał, aby tobie czyniono”. O ile pierwsza wersja stanowi raczej zachętę do unikania zła, o tyle druga wzywa do…
Wytrwali w modlitwie (Mt 7, 7-11)
fot. M. Rosik Prześledzenie nauczania Jezusa o modlitwie w całym Kazaniu na Górze pozwala na wysunięcie następujących wniosków: (1) Jezus zwraca uwagę przede wszystkim na wewnętrzne intencje człowieka, natomiast ryty i praktyki są jedynie środkami do osiągnięcia kontaktu z Bogiem, a nie celem same w sobie; (2) modlitwa przebiegać winna w atmosferze intymnej więzi z…
Troska o królestwo (Mt 6, 25-34)
fot. M. Rosik Królestwo Boże winno być jedną z naczelnych wartości, o które zabiegają chrześcijanie. Jeśli tak rzeczywiście będzie, wszystkie inne dobra będą im „przydane”. Nie należy dążyć do tego, co jest przedmiotem pożądania pogan; należy dążyć do celów wyznaczonych przez Boga. Jeśli ktoś całe swoje życie ukierunkowuje na sprawy królestwa, Bóg zatroszczy się o…
Bogactwo i światło (Mt 6, 19-24)
fot. M. Rosik Kolejne pouczenia Jezusa stanowią najbardziej tajemnicze wersy Kazania na Górze. Sformułowanie „światłem ciała jest oko” sugeruje, że chodzi o całego człowieka, nie tylko o jego ciało; termin „ciało” nie ma tu znaczenia pejoratywnego. Idąc za przekonaniem starożytnych, iż oko jest źródłem światła, Jezus sięga po analogię: jak oko jest źródłem światła fizycznego, by…
Uczynki miłosierdzia. Post (Mt 6, 16-18)
fot. M. Rosik Post tylko wówczas ma sens, gdy nakierowuje myśl ku Bogu. Cel postu jest przede wszystkim pozytywny – przybliżyć się ku Bogu, zerwać z grzechem, rozwijać w sobie miłość ku ludziom: „Cel postu nie może być negatywny, lecz pozytywny. Post ma nas przede wszystkim uczyć pokory, cierpliwości, solidarności i zrozumienia dla ubogich, wewnętrznej wrażliwości,…
Modlitwa Pańska (Mt 6, 7-15)
fot. M. Rosik Modlitwa Pańska jest jednym z najczęściej komentowanych tekstów Nowego Testamentu. Poniżej przedstawiono proponowaną przez wielu egzegetów strukturę tej modlitwy oraz omówiono zasadnicze rysy teologiczne inwokacji i poszczególnych próśb. Ze względu na swą specyficzną budowę nazywana bywa często „modlitwą siedmiu próśb”. Rzeczywiście bowiem po inwokacji „Ojcze nasz” następuje siedem próśb skierowanych do Boga,…
Modlitwa (Mt 6, 5-6)
fot. M. Rosik Jezus rozpoczyna pouczenia dotyczące modlitwy od miejsc, w których winna być odmawiana. Modlitwy poranne i popołudniowe Żydzi odmawiać mogli niemal wszędzie, z wyjątkiem miejsc uznanych za nieczyste. Dla wielu była to dobra okazja, aby pokazać na zewnątrz swą pobożność, nie dbając przy tym o osobistą więź z Bogiem. Jezus nie tyle zakazuje…